Badane w tym roku w ramach naszego projektu stanowisko archeologiczne na terenie Leśnictwia Sacharewo, odkryte zostało dość przypadkowo. W trakcie wykonywania odwiertów geologicznych związanych z realizacją projektu na jednej ze śródleśnych polan położonej przy korycie rzeki Leśnej natrafiono na liczne fragmenty ceramiki z różnych okresów. Z uwagi na fakt, że obszar ten był szczególnie dogodny dla osadnictwa (delikatny stok, bliskość cieku wodnego), stanowisko to zostało wytypowane do badań wykopaliskowych.
Przed ich rozpoczęciem na obszarze wykonano badania geofizyczne za pomocą magnetometru oraz georadaru. Otrzymane wyniki potwierdziły wyjątkowość miejsca przyszłych badań i pozwoliły na precyzyjniejsze wytyczenie wykopów archeologicznych. Kolejnym etapem były już właściwe badania wykopaliskowe, które pod kierownictwem dr Kamila Niedziółki przeprowadzono przy pomocy wszystkich dostępnych narzędzi wykorzystywanych współcześnie przez archeologów takich jak: nowoczesna geodezja (GPS RTK oraz total-station), drony oraz fotogrametria.
Jak się okazało, w obrębie każdego z wykopów znajdowały się różnorodne obiekty archeologiczne: paleniska, piece, jamy zasobowe i liczne dołki posłupowe. Trzeba tutaj zaznaczyć, że z uwagi na specyfikę Puszczy była to sytuacja wyjątkowa. Na tym obszarze dominują bowiem zabytki bez wyraźniejszego kontekstu w formie obiektów archeologicznych, przeważają kopce i kurhany z różnych okresów.
Stanowisko w Sacharewie określić należy jako relikt dawnego osadnictwa pod postacią samej osady bądź jej bezpośredniego zaplecza, a takich stanowisk znamy obecnie z Puszczy bardzo niewiele.
W trakcie badań odkryliśmy liczny materiał zabytkowy przede wszystkim fragmenty naczyń glinianych, krzemienie, przedmioty z metali i szkła.
Na jego podstawie można obecnie stwierdzić, że aktywność ludzka koncentrowała się tam przede wszystkim w ostatnich wiekach p.n.e. a także w pierwszych wiekach naszej ery związana z kulturą ceramiki sztrychowanej i późniejszą kulturą wielbarską.
Kolejnym okresem, z którym wiązać można aktywność człowieka na badanym stanowisku to nowożytność (XVII wiek). Co ciekawe udało się nam natrafić na monety z tego okresu zdeponowane bezpośrednio w obiektach archeologicznych. Z dużym prawdopodobieństwem zabytki te łączyć można ze zlokalizowanymi przy badanym stanowisku mielerzami, które służyły dawniej do produkcji węgla drzewnego.
Znalezione narzędzia krzemienne wskazują na to, że jakaś forma działalności ludzkiej miała tu miejsce znacznie wcześniej, bo na przełomie neolitu i epoki brązu. Odkrycie stanowiska o tak szerokiej chronologii, począwszy od schyłkowego neolitu, poprzez wczesną epokę żelaza, okres wpływów rzymskich aż po nowożytność stanowi bardzo istotny wkład do badań nad osadnictwem na obszarze Puszczy Białowieskiej.
dr Kamil Niedziółka
